III Zlot Motocyklowy Huta Pieniacka

[ATomek]

Zbliża się kolejna rocznica zagłady społeczności polskiej wsi Huta Pieniacka i kolejny raz próbuję zrobić jakiś bilans przyczyn i następstw, ale znowu wychodzi mi z tego bardziej lista pytań.


hp.jpg


Na początku moje pytania obcym głosem odbijały się po okolicy. Były głośne i banalne, więc uznałem, że od głośnych słów lepsza jest milcząca obecność. Więc byłem.
Wsłuchiwałem się w ciszę, wsłuchiwałem się w słowa ocalałych i pojawiły się obrazy: szare dachy, gospodarska zagroda pod lasem z płachetką grządek i zagonów, pasące się krowy, ścieżka do kościoła, gromadka dzieciaków idąca znad stawu..
Któregoś razu obrazy ożyły i dotarły do mnie ich dźwięki: zaszumiało Jelenie źródło, dźwięczny śmiech dzieci odbił się od ściany lasu Chodaczkowskiego, parsknął przechodzący koń a siwy dym ze skręta wlókł się za woźnicą wracającym ze młyna z białymi workami i kręcił w nosie bardziej niż zalegający w koleinach kurz. Poczułem na sobie resztki jesiennego słońca chowającego się za górą Werchobuską..

Dlaczego te obrazy są zawsze czarno-białe?

Czego tam szukam? Co znajduję?
W jaki sposób obserwacja tego utraconego świata wpływa na mój świat obecnie?
Czy jest dla niego miejsce?
Może po prostu trzeba dokończyć kalendarium wydarzeń?

Jeżdżę tam od 12 lat i na wiele z nich nie znajduję odpowiedzi.
Łatwiej zanurzyć się w historię i zasłonić ogólnie znanymi faktami, niż zrozumieć - dlaczego?
Mieszanka dat i postępujących powodów tragedii, nadal niewystarczająco mocno osadza w tamtych realiach. Dziś wszystko można kwestionować. Czy barbarzyństwo może nie być jednoznaczne?

Byłem świadkiem, jak po ostatnich uroczystościach reprezentanci lokalnych władz UA odczytywali z pomnika niektóre brzmiące z rusińska nazwiska pomordowanych dziwiąc się i snując teorie- dlaczego i skąd?

...Jan Hnatiuk z żoną, Iwan Horoblowski z żoną i 3 córkami..

Boję się, że ta moja lista pytań jest niepoprawna i ją też by można kwestionować.
I tak w kółko, od wieków..

Dlatego za każdym moim tam pobytem, swoją listę pytań odmawiam szeptem wśród strachopłochów i traw, jak litanię do tych wszystkich świętych pomordowanych.
A jeżeli i oni nie znają odpowiedzi?

...Stanisławie Skowroński lat 9- dlaczego?..
...Rozalio Sołtys lat 70- za co?..

Racjonalizm dzisiejszego świata unika pytań. Ślizga się po wierzchu, omija zagłębienia terenu, które dla mnie są zapadniętymi, grobowymi jamami, nieodkrytymi dołami śmierci.

...Wando Orłowska lat 30 z trójką dzieci i matką Franciszką- modlę się za ciebie..

Ziemia.
Dzisiejszy wygląd okolicy różni się od tej ze zdjęć, od tej z map i wspomnień:
wycięte drzewa, zasypane rowy i rozebrane mostki, wytyczone nowe drogi i przegarnięta wgłąb ziemia.
Ale to przecież nadal ta sama
ziemia
z prochami i krwią Kobylańskich, Bernackich, Orłowskich..

...Józefo Michalewska lat 25 z noworodkiem- modlę się za ciebie

Oni dosłownie wsiąkli w swoją ziemię i tak już zostaną.
Ta ziemia żyje nadal
odkrywa nowe fakty, generuje nowe znajomości, a nawet przygody.
Zmienia się sama, ale zmienia i nas, którzy tam gościmy.

...Tadeuszu Bukowy lat 29 z synami lat 10 i 8 i córką lat 2...

Powoli wsiąkam w nią i ja. Co im odpowiem, jeśli ich spotkam i zadadzą mi te same pytania?